Een gesprekje met één van mijn zussen, over de vraag van haar zoon wat zij/wij vieren met Kerstmis, deed me weer eens wat verder mijmeren over dit gegeven.
In mijn thuis vieren wij in elk geval niet het zogenaamde gebeuren dat God de moeite deed om zich onder de mensen te begeven door zichzelf als mens te laten geboren worden. Het is misschien een mooi verhaal, maar … het is niet aan mij besteed.
Liever vier ik, zoals de Germanen al deden in het tijdperk B.C., het Joelfeest, de winterzonnewende, de terugkeer van het licht. In de Scandinavische landen heet Kerstmis trouwens nog altijd ‘Jul’ of ‘Julfesten’.
‘Jul’ zou volgens één opvatting, een andere naam zijn voor Odin, de Noorse oppergod, wiens naam ook weer afgeleid is van Wodan bij de Eburonen en die later in de verschillende West-Europese taalrichtingen wat veranderde van vorm.
Eén van de vele andere verklaringen voor het woord zou zijn dat het komt van de Indo-Europese wortel ‘ghel‘ wat ‘schijnen’ betekent en dat over verschillende vormen heen geëvolueerd is tot ‘geel’ bij ons, ‘gelb’ in het Duits, ‘yellow’ in het Engels en ‘gul’ in het Scandinavisch. Het geel schijnen van de zon dus.
Het Joelfeest. De langste nacht is weer voorbij. Het duister is overwonnen, we begroeten het licht dat zal terugkomen. We kunnen weer uitkijken naar de zon die onze dagen, langzaam aan, meer licht en warmte zal geven, die misschien ook daardoor onze gedachten wat lichter zal maken. Langere dagen, meer zon, betekenen ook voor de natuur - in de zin van bomen, bloemen, planten… - een (weder)geboorte. We kijken uit naar het nieuwe jonge groen, dat binnen enkele maanden onze zinnen zal strelen en zal zorgen voor een rijke en vruchtbare zomer.
Wat ik ook graag overdenk is ‘vrede’, zoals in het Christusverhaal de engelen zongen: ‘vrede op aarde onder de mensen van goede wil’. Er was een tijd dat de geweren en kanonnen ophielden met schieten op kerstavond; Wannes Van de Velde zong erover in zijn lied "Kerstmis is dien dag da ze niet schieten".
Vrede, het is een waardevolle gedachte. Echter, vrede is er niet op aarde. Zal die er ooit zijn? Daar heb ik sterk mijn twijfels over.
Maar vrede kan er wel zijn in de harten, onze geesten, onze zielen. Daar zal ik het wel mee doen, en dat is het wat ik aan iedereen wens:
‘vrede in de harten van de mensen van goede wil’.
