Inspirerende citaten - 3

”De reflectie moet voorafgaan aan het woord, en als je praat kan dat niet.’ Een citaat van Margot Vanderstraeten in het programma ‘Alleen Elvis blijft bestaan’ van 23 november. Bij het schrijven heeft men inderdaad (meer) tijd voor reflectie, bij het praten niet, of veel minder. Reflectie wordt sowieso (te) weinig beoefent. Het lijkt een ongekend woord. Of men brengt het in verband met godsdienstige oefeningen. Het wordt dikwijls ook als negatief bekeken, als ‘te’ diep nadenken over iets. Nochtans is een stapje terugnemen en de zaken, de handelingen van zichzelf of van anderen, vanuit zoveel mogelijke gezichtspunten bekijken een goede manier om een meer vredelievende samenleving te bewerkstelligen. Ook achter het klavier(tje) van PC, laptop of mobiel, waar men - in tegenstelling tot bij een gesprek - in principe toch meer de tijd heeft om over het gegeven te reflecteren en woorden te wikken en wegen, wordt op de sociale media ondoordacht gepraat, gekletst, meningen gespuid, emotioneel gereageerd, enz. Als kippen in een hoenderhok draaft men van de ene conversatie naar de andere, pikt hier en daar een woordje mee en tikt dan ondoordachte, niet gereflecteerde reacties neer. Ik begrijp dit niet zo goed, maar ja, mensen zijn nu eenmaal verschillend en niet iedereen wikt en weegt zijn woorden, laat staan reflecteert over het gegeven. Natuurlijk komen bij mij zelf ook ondoordachte reacties boven, maar juist dan biedt het klavier de mogelijkheid tot reflectie: “… oh, denk ik er echt zo over? Voel ik dit echt zo? En waarom? Is het nuttig dat ik hierop reageer? Is het wel nodig dat ik hierop reageer? Als ik er verder naar kijk, behoud ik dan hetzelfde gevoel-reactie-mening? …?” In een gesprek, is dat veel moeilijker. De meeste mensen verwachten dat je onmiddellijk antwoordt, dat je reageert. Als je in een gesprek even de tijd neemt om over iets te reflecteren, is de kans groot dat je gesprekspartner het ondertussen al over iets anders heeft. Ooit vroeg ik aan iemand waarom die een bepaald iets had gezegd. Het antwoord kwam - ook weer - onmiddellijk: “ik moest toch iets zeggen.” Alsof iets zeggen dat geen betekenis heeft, dat kant noch wal raakt, dat zich naast de waarheid bevindt, een mooier of beter beeld van jezelf geeft dan wanneer je niet onmiddellijk iets zegt, of helemaal niets. Naar binnen gaan is spijtig genoeg niet veel mensen gegeven.