Mild

Bij het opnieuw ordenen van allerlei teksten die ik ooit geschreven heb, stootte ik op een tekstje van zes jaar geleden. Het verbaasde me enigszins dat ik toen al zo ver stond in het milder zijn voor mezelf. Het verbaasde me omdat ik onlangs toch moest vaststellen dat ik opnieuw heel wat van die mildheid verloren ben.  Trouw aan mezelf als vragensteller, ga ik op zoek naar het waarom, of het waardoor.  Er is zelden maar één antwoord op dit soort vragen, maar het voornaamste antwoord nu is, denk ik toch, de afzondering. De afzondering niet zozeer van (bepaalde) mensen maar eerder de afzondering van de wereld, van het leven. Door die afzondering vertoef ik, nog veel meer dan anders, in de digitale wereld, wat op zich niet slecht is want het is een mogelijkheid om toch een zeker contact te houden; een echte ontmoeting is het zelden. Ik val ook meer terug op mezelf; er komen weer herinneringen tot leven en patronen uit het verleden lijken opnieuw sterker op te duiken.  Een probleem herkennen, is al de helft van de oplossing. De andere helft volgt nog wel, hoewel niet in één keer, maar weer in kleine stapjes. Niet streng maar mild.

Eigen verantwoordelijkheid?

Onderstaande stelling (zie foto onderaan), werd gedeeld op FB door een Belgische kennis.  Die moest ik toch eerst wat langer laten bezinken.  Na er een nachtje over geslapen te hebben, kon ik niet anders dan er ook iets over schrijven.  Het gestelde is naar mijn gevoel kort door de bocht.  Zoals zo dikwijls dezer dagen gaat het over de mondkapjes... wel of niet dragen.  Er wordt gesteld dat mensen die de mondkapjes nodig vinden, de verantwoordelijkheid voor hun gezondheid bij anderen leggen en zelf egoïstisch bezig zijn. Mensen zijn inderdaad voor een (groot) deel zelf verantwoordelijk voor hun eigen gezondheid. Wat men eet en drinkt, hoe men leeft, enz., het heeft er allemaal een invloed op. Toch hebben mensen niet alles zelf in de hand. Sommige (f)actoren liggen buiten hun persoonlijke verantwoordelijkheid en/of zijn gemeenschappelijk. Om een recent voorbeeld te nemen: kijk maar naar het lood in het bloed van de kinderen (en mensen) van Hoboken. Iedereen persoonlijk verantwoordelijk stellen voor (alles) wat hen overkomt zit in de kern van het neoliberale gedachtengoed en ontmenselijkt. Als je dat doortrekt kunnen we misschien ook de zorgverleners naar huis sturen want die zieke mensen hebben het toch maar zelf gezocht… en ja, dit is overdreven doorgeredeneerd (om een punt te maken). Maar we komen wel gevaarlijk dicht bij Amerikaanse toestanden als we alleen maar persoonlijke verantwoordelijkheid willen zien en de gemeenschappelijke ontkennen. Er komen ook heel wat vragen op bij het lezen van onderstaande post. Hoe zit het met ouderen die een groter risico lopen, o.a. omdat hun immuunsysteem al wat minder goed werkt? Moeten die dan maar doodgaan omdat sommigen het vertikken om een mondkapje te dragen omdat ze zogezegd geen verantwoordelijkheid voor anderen willen dragen? Wat met mensen met een aandoening of ziekte waardoor ze tot de 10% van de bevolking behoren die een risicogroep vormen? Hebben zij dat allemaal aan zichzelf te danken? Waar zit hier in de redenering van deze post de mildheid, het mededogen, de medemenselijkheid? Vragen we ons ook af hoe het komt dat sommige (vele) mensen niet goed voor zichzelf zorgen? misschien/waarschijnlijk niet eens beseffen dat zij dat niet doen? Daar kunnen allerlei redenen en oorzaken aan ten grondslag liggen. ….? We zijn (ten dele) niet verantwoordelijk voor de anderen, maar we maken deel uit van de groep levende wezens in het algemeen, en de mensheid in het bijzonder en er is altijd een groepsverantwoordelijkheid. Deze ligt ingebed in onze medemenselijkheid, in ons hart. Laat ons eerder mensen trachten bewust te maken en hen aanleren dat ze zelf iets kunnen doen aan het verbeteren van hun gezondheid en in deze van hun immuunsysteem, maar laat ons niet ze aan hun lot overlaten en met de vinger wijzen op een kritiek moment.

Het onaanvaardbare toch aanvaarden

"Het onaanvaardbare toch aanvaarden" zei de therapeut tegen mij, toen ik - naast andere dingen - begon met leren loslaten en ik dat toch zo moeilijk vond. "Bijna onmogelijk", zei ik. "Dan moet je het onmogelijke leren aanvaarden", was het antwoord. Om dat te leren, ging op zoek naar ‘hoe?' Ik vond verschillende manieren: ik merkte dat boeken me konden helpen; ik vond een uitstekend hulpmiddel in de FasterEFT praktijk bij Anke; ik ging alleen wandelen; en ik begon ook (mindful) te mediteren. Het hielp allemaal om te leren loslaten. Loslaten is in de eerste plaats de dingen laten zijn; niet wegduwen, niet berusten, geen afstand nemen, maar aanvaarden - met mededogen aanvaarden. Dat is niet hetzelfde als onze gedachten naar iets anders, beters, mooiers, leiden; of fanatiek gaan sporten zodat we alles vergeten; of hard werken om onze aandacht bij andere zaken te houden – dat is wegduwen en helpt maar tijdelijk. Het is integendeel naar de problemen, de pijn, het verdriet, kijken, ze doorvoelen en ze er laten zijn. Om echt te kunnen aanvaarden, is het nodig eerst alles van onszelf te aanvaarden. Daar begint het oefenen: met mededogen naar onszelf leren kijken; aanvaarden dat we pijn en wonden en littekens hebben, dat we niet perfect zijn, dat we niet alles kunnen oplossen, dat we niet altijd kunnen beschikbaar zijn, dat we niet meer zo fit of gezond zijn, dat we niet zo jong meer zijn, dat we ons soms ongewenst voelen terwijl we verbinding zoeken; aanvaarden dat we sommige dingen moeilijk kunnen aanvaarden, enz… We oefenen om onszelf met mededogen te omarmen met alle positieve en minder positieve dingen die we bij onszelf zien. Dat doen we door de tijd te nemen om te kijken naar onszelf en te voelen wat we voelen. Het is bijvoorbeeld niet zeggen: 'oh maar ik weet wat of wie ik ben hoor! Ik trek me niets aan van wat anderen zeggen. Ik ben mezelf.' en even later knorrig zijn op jezelf omdat je dit of dat niet gedaan krijgt. Het is ook niet het weigeren om de pijn of het verdriet te voelen. Het is gaan zitten en kijken. En met mededogen aanvaarden. Het is gaan zitten en voelen. Voelen waar de pijn, het ongemak, het verdriet, de onmacht, zich manifesteert in ons lichaam en die pijn, dat ongemak er laten zijn. Het is de confrontatie met onszelf aangaan, maar zonder te vechten. Het is kijken, durven kijken, met milde aandacht en voelen; opmerken zonder ons er op te fixeren.  Kijken en voelen en laten zijn. Telkens opnieuw. Dat zitten, kijken, voelen, kan op vele manieren en plaatsen. Het kan bijvoorbeeld op een meditatieplaats, of alleen in een zetel thuis, of een uurtje op een bank in het bos, op een bank in een kerk of kapel, .... alleen of in ieder geval in stilte en ongestoord – niet de stilte van ‘geen geluid’ maar de stilte van op jezelf zijn en alles er laten zijn. En terwijl we bezig zijn met onszelf te leren aanvaarden, leren we ook aanvaarden en loslaten van wat buiten onszelf ligt. En we leren dat niet met ons verstand, maar met ons wezen. We leren met mededogen kijken naar de pijn van anderen en we leren hen in hun pijn te laten zijn. Zij zullen zelf hun eigen wonden moeten (leren) helen, want wij hebben geleerd dat enkel wijzelf onze eigen pijn kunnen wegnemen en onze wonden kunnen helen. Zij verdienen het om zelf hun pijn en verdriet te verwerken. We zullen wel klaar staan, wanneer zij om hulp vragen, én als we in de mogelijkheid zijn om die hulp te bieden. En we zullen leren aanvaarden dat we dit niet altijd zullen kunnen. We leren dat iedereen zelf zijn pijn zal moeten verwerken; indien mogelijk of noodzakelijk met hulp - onze hulp of die van een professionele hulpverlener. We kunnen niet bij anderen de pijn wegnemen, we kunnen enkel voor onze eigen pijn zorgen, ook als die pijn anderen betreft. En soms is dit 'het onaanvaardbare toch aanvaarden'. --- P.S. Ik schreef dit stukje omdat onlangs iemand me vroeg naar het 'leren loslaten'.

Mildheid

Mild zijn voor jezelf... Ik tracht er toe te komen. Als men niet mild kan zijn naar zichzelf toe, is het ook moeilijker om mild te zijn naar anderen toe.  Oordelen, vooral negatieve oordelen, liggen dan vlug klaar. En of men deze oordelen nu uitspreekt of niet, ze bepalen mee de innerlijke staat van iemand. Mildheid verandert onze gevoelens en emoties in positieve zin. Onlangs raakte mij een bepaalde tekst uit een boek van Edel Maex op zulk een manier dat ik deze een aantal dagen elke avond opnieuw doorlas. Er staat niets nieuw in. Het is, denk ik, de eenvoud van de uitleg die me aansprak. Ik wil de tekst hier graag delen. Misschien heeft iemand anders er ook iets aan. Hoofdstuk uit het boek ‘Mindfulness - In de maalstroom van het leven’ van Edel Maex.  (publicatie met toestemming v.d. auteur) Wat is mildheid?    Mildheid is wat de meeste mensen voelen als ze een kind zijn eerste stapjes zien zetten. Met een mengsel van vertedering en aanmoediging kijk je toe hoe het zich rechttrekt, zijn evenwicht probeert te bewaren, waggelt, geniet van zijn eerste succes en dan weer valt, en dan weer recht komt en … Als het valt, ben je er niet boos op, terwijl je het evenmin rechtop probeert te zetten. Je laat het zijn eigen manier vinden. Zo leren we. Als het enthousiast zijn armpjes naar je uitstrekt, reik je je handen en geef je het de kans ze vast te grijpen en ervan te genieten als het zijn doel bereikt heeft.    De meeste mensen gaan niet zo met zichzelf om. Hoe vaak loop je niet verloren in zelfverwijt en veroordeling. Alsof het nog niet moeilijk genoeg is, sla je jezelf voor de kop als het helemaal niet wil lukken in het leven. Zo kun je eigenlijk niet leren. Je maakt het alleen maar erger.    Hoe kun je mild zijn voor jezelf? Wat is mildheid voor jezelf? Als iemand je zou veroordelen, je iets zou verwijten op exact dezelfde manier als je dat met jezelf doet, zou je dat wellicht niet nemen. Hopelijk heb je genoeg zelfrespect om te beseffen dat je vernedering en verwijt echt niet nodig hebt. Waarom jezelf aandoen wat je van een ander niet zou accepteren?    Wat is mildheid dan wel? De beste plek om te weten te komen wat mildheid is, is je eigen verlangen. Hoe zou je willen dat er iemand met je omgaat als je het moeilijk hebt? Verlang je naar verwijt of naar begrip? Naar respect of naar vernedering? Naar iemand die luistert of naar iemand die je vertelt dat je het allemaal anders zou moeten doen (alsof je dat zelf al niet wist)?    Mildheid is een bewust beslissing. Het maakt niet uit waarom je ervoor kiest. Misschien begrijp je dat al dat verwijt toch niets uithaalt en het alleen maar erger maakt. Misschien begrijp je het helemaal niet, maar wil je het gewoon een kans geven.    Hoe het ook zij: mildheid is een bewuste beslissing. Je kiest ervoor om dat zelfvernietigende patroon van zelfverwijt niet langer voort te zetten. Wat merk je dan? Allereerst merk je hoe diep het patroon van zelfverwijt ingeslepen zit. Je merkt dat het gewoon niet lukt. De oordelen en verwijten komen vanzelf en het lukt niet om ze te stoppen. Je hebt de neiging om jezelf voor dit mislukken weer te gaan veroordelen.    Dit is het moment om je eraan te herinneren dat je kiest voor mildheid. Jezelf veroordelen voor je gebrek aan mildheid zou meer van hetzelfde zijn. Wat kun je dan wel doen? Zoals naar een kind dat valt en opstaat, met mildheid kijken naar jezelf, naar je ingeslepen patronen die je toch niet gestopt krijgt, naar je pijn, naar je verlangen. Het verandert het patroon niet, althans niet onmiddellijk. De gedachten blijven dezelfde. Maar er op die nieuwe manier mee omgaan, is op zich al een radicale verandering.    Heb je ooit het gevoel gehad te leven in een wereld zonder mildheid, zonder liefde? Het antwoord is simpel. Je kunt er nu, met een milde open aandacht, mildheid inbrengen, voor jezelf en voor wat je om je heen aantreft. Het ligt in je eigen handen, nu. *****