Nieuw boek

 

Dit boek, en ook mijn andere boeken, te koop bij Bol.com

Natuurlijk

‘Natuurlijk’ van Jan Terlouw is een boekje dat uitgegeven werd naar aanleiding van de boekenweek 2018. Het wordt aangekondigd als een ode aan de natuur en een warm pleidooi voor duurzaamheid. Het viel me wat tegen. Ik leerde niets nieuws en het was nogal langdradig. Aan de andere kant schrijft Terlouw zoals hij praat. Ik hoor hem graag bezig, gepassioneerd maar toch kalm en met de waardigheid van zijn leeftijd zijn zegje doende, zoals hij ook al enkele keren hetzelfde pleidooi hield in DWDD. In het boekje kon ik hem zo horen spreken. Spijt dat ik het boekje kocht, heb ik niet. De opbrengst gaat volledig naar één of ander project in verband met natuur en duurzaamheid. Geld goed besteed dus.

Gezien de feiten

Het eerste boek van de voorjaarsreis, 'Gezien de feiten', werd het boekenweekgeschenk van 2018, geschreven door Griet Op de Beeck. Het is een boek(je) dat meteen in mijn lijf zat; er nog steeds zit. Het bracht me een krop in de keel en tranen, maar niet over het einde. De afloop was spijtig en toch weer niet, ook min of meer te voorspellen. Ik had gehoord dat het boek(je) veel negatieve recensies gekregen had.  Dat begrijp ik niet. Het boek is geschreven met de ondertussen gekende passie van de auteur, met haar mooie volzinnen, met haar kennis over het leven, waarschijnlijk door ervaring opgedaan. Dat gevoel heb ik toch telkens weer bij het lezen van haar boeken. De karakters zouden niet evolueren... Gedeeltelijk gaat het boek juist over mensen die halsstarrig vasthouden aan wie ze (geworden) zijn. Als je even rondkijkt, zie je veel van die mensen. Misschien was ik er ooit ook wel één van. Het zijn de mensen die veiligheid zoeken bij wat ze denken dat vaststaat. De negatieve recensisten missen misschien iets in het leven, denk ik; of ze weten niet wat leven is of hoe het leven voor sommige mensen kan zijn. Bedankt Griet, voor het boek(je) en voor de gevoelens die het me bracht.

Nieuw

Nu te koop bij Bol.com

In de voetsporen van de Boeddha

Sinds een paar weken ben ik 'In de voetsporen van de Boeddha' van Thich Nhat Hanh aan het lezen (de vijfhonderd bladzijden laten zich niet in korte tijd verteren) … over het leven van Siddhartha Gautama ... wat geromantiseerd, gebaseerd op gekende feiten en aangevuld met persoonlijke inzichten van de auteur: Boeddha als een mens van vlees en bloed. Ondertussen word je langzaamaan ingeleid in het Boeddhisme zoals Thich Nhat Hanh het beleeft of wil doorgeven. Thich Nhat Hanh is ook de grondlegger van de mindfulness en daarover zijn veel aanwijzingen te vinden in het boek. Ik ben niet gelovig, religieus, kerkelijk of iets van die aard, wel spiritueel. Het pad dat deze Boeddha onderwees kan echter iedereen gaan, ook als leek, zelfs als verstokte atheïst zoals ik. De Boeddha in het boek zegt ergens dat iemand die verstrikt raakt in het geloof in een doctrine, al zijn vrijheid kwijt raakt; dat iemand die dogmatisch denkt, meent dat zijn leer de enige waarheid is en niet meer kan openstaan om de waarheid te ontdekken; dat meningsverschillen en conflicten (ook oorlogen) allemaal komen van bekrompen opvattingen. Zijn leer (of het pad dat hij onderwees) kan ook heden ten dage, ook hier in de westerse wereld, toegepast worden. Er wordt geen god of opperwezen of iets anders aanbeden - alles is met alles verbonden - iedereen kan de (of een) boeddha in zichzelf vinden. Ik kan me natuurlijk niet kritiekloos scharen achter alles wat verteld wordt. Eén van de minder mooie gebeurtenissen vind ik bijvoorbeeld het in de steek laten van vrouw en kind om zijn verlichting te zoeken en later te onderwijzen. Of het inlijven als monnik van duizenden jonge mannen.  Of het bedelen... okee, het is best mogelijk dat het bedelen je nederigheid bijbrengt, maar moet je dat ook bij de allerarmsten doen? Geef mij maar een monnik die naast mediteren, ook mindful zijn eigen groenten kweekt en zijn eigen brood bakt in plaats van te teren op de vruchten van andermans werk. Natuurlijk moet je één en ander in zijn eigen tijd zien en bovendien zullen deze voor mij onprettige aangelegenheden wel ergens een persoonlijk wondje of litteken raken. Om het Boeddhisme van (de strekking van) Thich Nhat Hanh toe te passen hoef je geen monnik of non te worden.  Je kan het in praktijk brengen vanuit gelijk welke levenshouding, of levensfilosofie of zelf geloof (hoewel dit laatste in mijn ogen in tegenspraak is met wat er over dogma's en doctrines gezegd wordt, maar ach...). Het gaat om het ‘ervaren’ van het pad van 'begrip en liefde'. Wat kan er mooier zijn?... Een inspirerend boek dat mij een rust brengt, zoals nog geen ander boek deed.

Hemels

Het boek stond al enkele jaren te wachten in mijn kast. Waarom ik het zolang links liet liggen, weet ik niet echt. Was het omdat het levensverhaal van de auteur een zere plek bij me raakt? Vreesde ik te worden geconfronteerd met een schrijverschap waar ik enkel kan van dromen? Bij de vele interviews met de schrijfster die ik hoorde, kon ik enkel sympathie bovenhalen, hoewel ik – gek genoeg – eigenlijk het tegengestelde wou. Wat zit er echt achter deze dubbele houding? Niet uitgekomen dromen? Durf, die ik dikwijls ver moet zoeken? Ze komt in ieder geval op één of andere manier heel dichtbij iets belangrijks. Maar ik heb het nu eindelijk gelezen. Zeven dingen die mij raakten in het boek; 1 Dat het geschreven is in mijn taal (waarmee ik niet het Nederlands bedoel), 2 Dat ik me kon identificeren met twee (soms drie) personages, 3 Dat de karakterschetsen herkenbaar waren, 4 Dat ik heb geweend, 5 Dat ik heb geglimlacht, 6 Dat ik het boek eindigde met een krop in mijn keel, 7 Dat het boek precies wist wanneer het moest gelezen worden (timing is zo niet alles dan toch veel). (Iemand die het boek gelezen heeft, zal het format van deze laatste alinea begrijpen)

Boek 2

Neen, dit is niet het tweede boek dat ik in deze periode lees, wel het tweede waarover ik iets wil meedelen. Het essay 'Wat blijft' van de filosofe Patricia de Martelaere, was of is een boek waarin in me kan verliezen, waarmee ik wil zeggen: mijn bestaan even op halt zetten en enkel nog in het boek aanwezig zijn, met geest én hart. Ze filosofeert over het worden, het zijn en het niet-zijn en de ruimte daartussen; over het iets, het niets en het niet-iets; en over wat blijft. Warm aanbevolen voor reflecterende geesten.

Boek

Het boek had ik gekozen omdat ik deze Kempische auteur wel sympathiek vind en hem graag zijn uitleg hoor doen. Enkele boeken die hij een dertig jaar geleden schreef had ik niet slecht gevonden. En eerlijk, ik koos het ook omdat de titel een nostalgisch plekje raakte.  Ik ben tenslotte ook een baby-boomer. Maar wat een tegenvaller vond ik dit! Het boek lag mij echt niet. Ik heb het nu iets meer dan half gelezen en de volhouder in mij geeft het niet op, maar het lijkt alsof ik naar een vervelende opa zit te luisteren die maar niet kan ophouden over zijn jeugd te vertellen en saaie details tracht interessanter te maken door er hier en daar wat seks tussen te gooien. Weggegooid geld en verloren tijd, wat mij betreft.

Mildheid

Mild zijn voor jezelf... Ik tracht er toe te komen. Als men niet mild kan zijn naar zichzelf toe, is het ook moeilijker om mild te zijn naar anderen toe.  Oordelen, vooral negatieve oordelen, liggen dan vlug klaar. En of men deze oordelen nu uitspreekt of niet, ze bepalen mee de innerlijke staat van iemand. Mildheid verandert onze gevoelens en emoties in positieve zin. Onlangs raakte mij een bepaalde tekst uit een boek van Edel Maex op zulk een manier dat ik deze een aantal dagen elke avond opnieuw doorlas. Er staat niets nieuw in. Het is, denk ik, de eenvoud van de uitleg die me aansprak. Ik wil de tekst hier graag delen. Misschien heeft iemand anders er ook iets aan. Hoofdstuk uit het boek ‘Mindfulness - In de maalstroom van het leven’ van Edel Maex.  (publicatie met toestemming v.d. auteur) Wat is mildheid?    Mildheid is wat de meeste mensen voelen als ze een kind zijn eerste stapjes zien zetten. Met een mengsel van vertedering en aanmoediging kijk je toe hoe het zich rechttrekt, zijn evenwicht probeert te bewaren, waggelt, geniet van zijn eerste succes en dan weer valt, en dan weer recht komt en … Als het valt, ben je er niet boos op, terwijl je het evenmin rechtop probeert te zetten. Je laat het zijn eigen manier vinden. Zo leren we. Als het enthousiast zijn armpjes naar je uitstrekt, reik je je handen en geef je het de kans ze vast te grijpen en ervan te genieten als het zijn doel bereikt heeft.    De meeste mensen gaan niet zo met zichzelf om. Hoe vaak loop je niet verloren in zelfverwijt en veroordeling. Alsof het nog niet moeilijk genoeg is, sla je jezelf voor de kop als het helemaal niet wil lukken in het leven. Zo kun je eigenlijk niet leren. Je maakt het alleen maar erger.    Hoe kun je mild zijn voor jezelf? Wat is mildheid voor jezelf? Als iemand je zou veroordelen, je iets zou verwijten op exact dezelfde manier als je dat met jezelf doet, zou je dat wellicht niet nemen. Hopelijk heb je genoeg zelfrespect om te beseffen dat je vernedering en verwijt echt niet nodig hebt. Waarom jezelf aandoen wat je van een ander niet zou accepteren?    Wat is mildheid dan wel? De beste plek om te weten te komen wat mildheid is, is je eigen verlangen. Hoe zou je willen dat er iemand met je omgaat als je het moeilijk hebt? Verlang je naar verwijt of naar begrip? Naar respect of naar vernedering? Naar iemand die luistert of naar iemand die je vertelt dat je het allemaal anders zou moeten doen (alsof je dat zelf al niet wist)?    Mildheid is een bewust beslissing. Het maakt niet uit waarom je ervoor kiest. Misschien begrijp je dat al dat verwijt toch niets uithaalt en het alleen maar erger maakt. Misschien begrijp je het helemaal niet, maar wil je het gewoon een kans geven.    Hoe het ook zij: mildheid is een bewuste beslissing. Je kiest ervoor om dat zelfvernietigende patroon van zelfverwijt niet langer voort te zetten. Wat merk je dan? Allereerst merk je hoe diep het patroon van zelfverwijt ingeslepen zit. Je merkt dat het gewoon niet lukt. De oordelen en verwijten komen vanzelf en het lukt niet om ze te stoppen. Je hebt de neiging om jezelf voor dit mislukken weer te gaan veroordelen.    Dit is het moment om je eraan te herinneren dat je kiest voor mildheid. Jezelf veroordelen voor je gebrek aan mildheid zou meer van hetzelfde zijn. Wat kun je dan wel doen? Zoals naar een kind dat valt en opstaat, met mildheid kijken naar jezelf, naar je ingeslepen patronen die je toch niet gestopt krijgt, naar je pijn, naar je verlangen. Het verandert het patroon niet, althans niet onmiddellijk. De gedachten blijven dezelfde. Maar er op die nieuwe manier mee omgaan, is op zich al een radicale verandering.    Heb je ooit het gevoel gehad te leven in een wereld zonder mildheid, zonder liefde? Het antwoord is simpel. Je kunt er nu, met een milde open aandacht, mildheid inbrengen, voor jezelf en voor wat je om je heen aantreft. Het ligt in je eigen handen, nu. *****

Vervoering

Hoewel het nummer er niets mee te maken heeft, voerde de klassieker ‘Purple Rain’ – ik zie de paarse regen voor mij – me naar de Science Fiction, Fantasy en Magisch Realisme. Gedachten en beelden maken soms rare sprongen. Zo werd ik via de dood van de kleine grote Prince, met het daaropvolgende ronddwalen in zijn omvangrijk muzikaal oeuvre, geleid naar het herlezen van Hubert Lampo. In mijn boekenkast staan wel wat boeken in de genoemde genres, waaronder zes Lampo’s. Laat ik beginnen met wat kortverhalen, dacht ik en haalde ‘De geboorte van een God en andere verhalen’ van de plank, waar het al vijfendertig jaar staat en gedurende die tijd een keer of twee, drie, mijn leeslust bevredigde. Dat deed het ook ditmaal. Ondanks de respectabele leeftijd van het eerste verhaal ‘De geboorte van een God’ - het werd voor het eerst gepubliceerd in 1964 - vond ik het verhaal nog steeds vlot en modern lezen. Het ‘verhaal’ van de Godgeboorte, lijkt mij niet zozeer magisch realistisch. Ik vind het aanleunen bij de Science Fiction en het kan nog steeds verteld worden. Zeker met wat we nu, meer dan vijftig jaar na het verschijnen van het verhaal, aan inzichten hebben bijgekregen over de structuur van het heelal, over afstanden, over ruimte en tijd, blijft de inhoud van het verhaal een interessant gegeven. Het thema van hoe een ‘God’ ontstaat of geboren wordt in de geest van mensen is ook tijdloos. De verbeeldingrijke agnost Lampo, speelde graag én grandioos met mogelijkheden en hij flirtte met magie, mythe en het bovennatuurlijke. En daarom hou ik zo van zijn boeken.

Mijn andere ik

Nog eens Yalom

Wat een boek om tijdens de vakantie te lezen, bedacht ik bij de eerste hoofdstukken.  

Ondertussen ben ik aan de laatste bladzijden van 'Tegen de zon in kijken' van Irvin Yalom bezig.

'Doodsangst en  hoe die te overwinnen' is de ondertitel.  Ik schafte mij het boek aan, omdat de twee andere boeken die ik van dezelfde schrijver las, 'De Schopenhauer-kuur' en 'Eendagsvlinders', me goed bevallen waren en ook omdat op de achterflap stond:

         '.... Yalom laat zien hoe een droom, een verlies, een traumatische ervaring, de dood of ziekte 

         van een dierbare, of gewoon naderende ouderdom keerpunten kunnen zijn op weg naar een

         zinvoller leven....'

Bovendien, een psychiater die existentiële psychotherapie beoefent en er over schrijft, die uitspraken van filosofen gebruikt om zijn patiënten te helpen, die weg wil van de klinische benadering van patiënten, het spreekt me genoeg aan om meer van hem te lezen. 

Bij de eerste hoofdstukken van Tegen de zon in kijken had ik het gevoel iets te lezen waar ik helemaal niet mee bezig was of wilde zijn.  Ik kan echter moeilijk een boek halfweg opzij leggen, tenzij ik het heel slecht vind, of tenzij ik me voorneem om het later verder te lezen.  Ik bleef dus lezen.  Hoe verder ik in het boek kwam, hoe minder ongemakkelijk ik me voelde en hoe meer ik me echt begon te interesseren aan het gegeven.  Ik besefte dat de dood en doodsangst,  naast de zin van het bestaan (daar ben ik wel uit), vrijheid (zit in je) en eenzaamheid gepaard gaande met bindingsproblemen, toch wel veel met existentiële vraagstelling te maken heeft.  Ik vermoedde ook dat dit wel eens mijn grootste existentieel probleem zou kunnen zijn.  

Wat me tot dit vermoeden of besef bracht was de aanhaling van Nietzsche's Zarathustra die aan de mensen de uitdaging voorlegt: denk je eens in dat je één en hetzelfde leven tot in de eeuwigheid steeds opnieuw zou moeten leven.  

Als ik dat nu niet zo'n leuke gedachte vind, is daar een voor de hand liggende reden voor, namelijk dat ik vind dat ik niet op een goed of een ten volle geleefd leven kan terugkijken en moet ik mezelf de vraag stellen wat ik kan doen of veranderen, zodat ik de volgende jaren niet meer terug hoef te kijken op een stuk leven, dat ik niet opnieuw zou willen leven.  

Tot nu toe had ik altijd terug gekeken op mijn leven met de toch wel wijze gedachte dat 'ik deed wat ik deed met de kennis en de mogelijkheden die tot mijn beschikking waren op dat moment' en dat ik waarschijnlijk hetzelfde opnieuw zou doen in dezelfde omstandigheden.  Ik had geen spijt.  Maar het vooruitzicht dat leven telkens opnieuw, helemaal hetzelfde te leven, dat is iets heel anders.  Te weten alle angsten, twijfels, onzekerheden, verdriet, fouten, misstappen, enzovoort, telkens opnieuw te moeten meemaken, het is niet iets waar ik zou naar uitkijken.  Natuurlijk zou ik graag de geboorte van mijn kinderen en hun opgroeien opnieuw beleven, om maar één positief voorbeeld te noemen. Maar over een heel leven gezien wegen de positieve dingen in mijn leven niet op tegen die andere (tot nu toe).  Of zou dit een momentopname zijn?

Yalom meent dus dat één van de vele redenen die tot doodsangst leiden is: het besef je leven niet voluit geleefd te hebben zoals  je het zou willen geleefd hebben.  Het doet me denken aan een vriend die zo dikwijls gezegd heeft dat hij 'nog veel te goed had' en in die periode waarschijnlijk al wist dat hem niet veel tijd meer gegund was.  Hij probeerde krampachtig en op zijn manier, nog zoveel mogelijk uit zijn leven te halen en ervan te genieten.   Het doet me ook denken aan een uitspraak van dr. Wayne Dyer: 'Don't die with the music still inside you'.  Werk aan de winkel dus.

Het boek doet me ook opnieuw de angsten bekijken, die ik in de loop der jaren trachtte te overwinnen. Ik had ze altijd zuiver als 'angst voor iets bepaalds' bekeken.  Er zijn natuurlijk specifieke fobieën en sociale angsten die niets met de dood te maken hebben.  Maar zijn niet vele angsten ook eigenlijk angst voor de dood?  Als je bijvoorbeeld hoogtevrees hebt, dan ben je bang om te vallen. Wat gebeurd er als je valt?  Je kan je pijn doen, iets breken of in het ergste geval het leven laten.  Wanneer je watervrees hebt, ben je bang om te verdrinken, met andere woorden om dood te gaan.  Iemand die bang is in het donker, wat vreest die eigenlijk?  Monsters?  Geesten?  Overvallers?  Verkrachters? Zeker de laatste twee kunnen leiden tot een abrupt einde van je leven, dus is daar weer de doodsangst.  Iemand die bang is voor operaties en/of de narcose, is bang niet meer wakker te worden. Enzovoort.  

Zeker niet alle, maar vele angsten zijn terug te brengen tot doodsangst.  

Nu heeft deze angst ook iets positiefs: ze zorgt er voor dat we gevaar zien, herkennen en er naar handelen ten einde onszelf, en degenen waar wij verantwoordelijk voor zijn, in leven te houden.  Het wordt negatief als deze angst(en) je leven gaat bepalen of er zwaar gaat op wegen.

Ondanks het zware gegeven, is Tegen de zon in kijken heel positief.  Yalom reikt mensen, en ook therapeuten, positieve ideeën en mogelijkheden aan om met de angst voor de dood om te gaan.

Dit boek lezen is zeker één van de positieve dingen in mijn leven welk ik graag zou willen overdoen.

Geborgenheidservaren